مفاهیم کاربردی بورس
ورود به هر حرفه ای نیازمند یادگیری مفاهیم مرتبط با آن حرفه است. یادگیری این مفاهیم سبب آشنایی هر چه بیش تر شما با کارتان و در نهایت هموار ساختن مسیر شما در راه رسیدن به اهدافتان خواهد شد. بازار بورس هم دارای مفاهیم کاربردی بسیاری است. یک معامله گر حرفه ای نیاز است که با آن ها آشنا باشد تا مسیر رسیدن به سود و معامله های شیرین را برای خود هموار کند.
مسلما یادگیری مفاهیم کاربردی بورس اوراق بهادار سبب پایین آمدن خطا و اشتباه در سرمایه گذاری بازار سرمایه خواهد شد.
به همین منظور در مقاله ی حاضر 55 مورد از مفاهیم کاربردی بورس اوراق بهادار توضیح داده شده است.
فهرست محتوای مقاله
- 55 مورد از مفاهیم کاربردی بورس اوراق بهادار
بازار اولیه
پذیره نویسی
بازار ثانویه
عرضه اولیه
ناظر بازار
قیمت اسمی
قیمت پایانی
ارزش ذاتی
پرتفوی (سبد سهام)
شرکت های کارگزاری
صندوق های سرمایه گذای
نماد شرکت های بورسی
شاخص کل
شاخص کل هم وزن
شاخص قیمت
شاخص قیمت هم وزن
شاخص آزاد شناور
50 شاخص شرکت فعال تر
شاخص مالی
شاخص صنعت
سال مالی
مجمع عمومی عادی سالیانه
مجمع عمومی فوق العاده
تعدیل سود
افزایش سرمایه
صورت های مالی
صف خرید
صف فروش
EPS (سود پیش بینی شده)
DPS (سود تقسیمی)
نسبت پی به ای (P/E)
NAV (ارزش خالص دارایی)
اشخاص حقیقی
اشخاص حقوقی
تحلیل بنیادی (فاندامنتال)
تحلیل تکنیکال
حمایت
مقاومت
بورس کالا
بورس انرژی
بورس اوراق بهادار
دامنه نوسان قیمت
حد سود
حد ضرر
آربیتراژ
سهام شناور آزاد
سهام خزانه
رشد شارپی
خرس
گاو
حجم مبنا
حق تقدم
معاملات بر خط (معاملات آنلاین)
کد بورسی
صکوک (اوراق بهادار اسلامی)
- جمع بندی 55 مورد از مفاهیم کاربردی بورس اوراق بهادار
55 مورد از مفاهیم کاربردی بورس اوراق بهادار
در بورس اوراق بهادار مفاهیم پر کاربرد بسیارند که تعدادی از آن ها در ادامه آورده شده است.
بازار اولیه
محلی است که شرکت ها سهام شان را برای بار اول به عرصه ی فروش می گذارند.
سرمایه گذاری آن شرکت هم به وسیله پذیره نویسی انجام می شود. این پذیره نویسی هم به وسیله ی بانک نماینده شرکت صورت می گیرد.
پذیره نویسی
نوشتن متنی و امضا کردن آن به منظور تعهد و پایبندی به انجام دادن کاری را پذیره نویسی گویند.
در بازار اولیه وقتی شرکتی می خواهد عرضه اولیه اش را برای اولین بار عرضه کند باید پذیره نویسی کند. یعنی شرکت از کسانی که می خواهند سهامدارانش باشند دعوت می کند تا متنی را مبنی بر شریک بودن سهام شرکت امضا کنند و به آن متن پایبند باشند.
بازار ثانویه
هر کسی سهمی را که در بازار اولیه خریده، بخواهد به دیگر سهامداران بفروشد باید آن را در بازار ثانویه عرضه کند. یعنی همه ی معاملات سهام یا خرید و فروش های آن در بورس جزء معاملات بازار ثانویه هستند.
عرضه اولیه
سهامی که برای بار اول در بازار اولیه عرضه می شوند را عرضه اولیه گویند.
چون شرکت های عرضه کننده ی این سهام برای بار اول است که آن ها را در بازار اولیه به عرصه ی فروش می گذارند با قیمت پایین تر از ارزش واقعی شان آن ها را بازار وارد می کنند.
ناظر بازار
جهت حفظ و حراست از قوانین و حقوق معامله گران، اشخاصی از طرف سازمان بورس جهت نظارت بر نحوه ی معاملات هر نماد منصوب می شوند که به آن ها ناظر بازار گویند.
مثلا وقتی نمادی می خواهد متوقف شود ناظر بازار اخباری را منتشر می کند مبنی بر این که مثلا به خاطر تقسیم سود سالانه، فلان نمادی در فلان تاریخی متوقف می شود.
قیمت اسمی
عددی که زمان افتتاح شرکت، به عنوان ارزش اسمی برای هر سهم در نظر گرفته می شود که در ایران معمولا 1000 ریال معادل 100 تومان است.
قیمت پایانی
به میانگین قیمت هایی می گویند که یک سهم در طول یک روز کاری، طبق آن قیمت ها مورد خرید و فروش قرار گرفته است.
نکته ی قابل توجه این که قیمت پایانی هر سهم را، در آغاز روز بعد به عنوان قیمت پایه ی آن سهم در معاملات بازار بورس در نظر می گیرند.
ارزش ذاتی
ارزشی است که نشان می دهد سهام شرکت های پذیرفته شده در بازار بورس به چه اندازه ارزش دارد؟
البته ارزش ذاتی سهام با توجه به صورت های مالی و دارایی های شرکت محاسبه می شود.
پرتفوی (سبد سهام)
سبد سهامی است که سرمایه گذار باید دارایی خود را در آن به صورت متنوع بچیند تا درصد ضررهای احتمالیش را پایین بیاورد.
شرکت های کارگزاری
هیچ شخص حقیقی و حقوقی نمی تواند مستقیم به هسته ی معاملات وصل شود. این وصل شدن به هسته ی معاملات یعنی ارسال سفارشات خرید و فروش باید از طریق یک شرکت کارگزاری انجام شود.
که تعداد این شرکت ها بسیارند و باید معامله گر مزیت های آن ها را بررسی کرده، سپس بهترین کارگزاری را برای خود انتخاب کند.
صندوق های سرمایه گذای
یکی از امکانات کارگزاری ها که برای مشتریانشان در نظر گرفته می شود صندوق های سرمایه گذای است.
این صندوق ها انواع مختلفی دارد که هر فرد می تواند بنا بر میزان ریسک پذیریش هر کدام را که می خواهد انتخاب نماید.
نماد شرکت های بورسی
شرکت ها را در بازارهای مالی با کلمات اختصاری می شناسند که به این کلمات اختصاری، نماد گفته می شود.
این کلمات اختصاری از دو قسمت ساخته شده اند؛ قسمت اول که معمولاً از یک حرف تشکیل می شود، نشان دهنده ی نوع صنعت و قسمت دوم مختصرشده ی نام کامل شرکت و یا کارخانه ی مورد نظر است.
مثلاً «شپنا» نشان دهنده ی شرکت پالایش نفت اصفهان است.
البته در این قاعده استثنائاتی هم وجود دارد؛ به عنوان مثال «ذوب» متعلق به شرکت ذوب آهن اصفهان و زیر مجموعه ی گروه فلزات اساسی است اما از حرف نشانگر این گروه در آن استفاده نشده است.
شاخص کل
یکی از مهمترین مفاهیم کاربردی بورس شاخص کل است که، نشان دهنده ی کلیت اتفاقات در همه بخش های بورس است. در آن هم تغییرات بازده قیمت سهام شرکت های بورسی و هم بازده نقدی حاصل از سود شرکت ها لحاظ می شود.
شاخص کل هم وزن
آن شبیه شاخص کل است با این تفاوت که در محاسبه به تمامی شرکت ها به یک اندازه ارزش می دهد و بین بزرگ ترین شرکت بورسی و کوچک ترین آن ها تفاوتی قائل نیست.
شاخص قیمت
در محاسباتش تنها از افزایش و یا کاهش قیمت سهام استفاده نموده و تغییرات حاصل از تقسیم سود نقدی را در محاسباتش نمی آورد.
شاخص قیمت هم وزن
مانند شاخص قیمت و شاخص کل هم وزن است. از این رو ویژگی های مشابه آن دو را نیز دارا می باشد.
شاخص آزاد شناور
آن سهامی را مورد بررسی قرار می دهد که معامله گران آن ها را به منظور فروش در کوتاه مدت و یا میان مدت خریداری نموده اند.
50 شاخص شرکت فعال تر
این شاخص فقط به بررسی 50 شرکتی می پردازد که در بازار بورس فعالیت بیش تری دارند.
شاخص مالی
محاسبه آن بر اساس عملکرد شرکت های سرمایه گذاری، مشاوره ی مالی و تأمین سرمایه است.
شاخص صنعت
به بررسی گروه های صنعتی می پردازد مثل گروه استخراج زغال سنگ، استخراج کانه های فلزی و … .
سال مالی
یعنی دوره ای که شرکت برای بررسی صورت های مالی اش تعیین می کند که معمولا این دوره یکساله است.
اما منعی هم در کار نیست. به این معنا که هر شرکتی می تواند زمان شروع و پایان سال مالی اش را خودش تعیین کند.
مجمع عمومی عادی سالیانه
حداکثر 4 ماه بعد از پایان دوره ی مالی و سالی یک بار برگزار شده و در آن گزارش فعالیت یکساله ی شرکت به سهامداران اعلام می گردد.
در این مجمع درباره ی سود نقدی و نحوه ی تقسیم آن بین سهامداران نیز تصمیم گیری می شود.
همچنین مجمع فوق روزنامه ی کثیر الانتشار هم دارد که در طول سال از طریق این روزنامه اخبار مربوط به شرکت منتشر می شود.
مجمع عمومی فوق العاده
زمان هایی برگزار می شود که اتفاق خاصی افتاده باشد مثلا تغییر اعضای هیئت مدیره یا مثلا این که شرکت افزایش سرمایه داشته باشد و موارد دیگر این چنینی.
تعدیل سود
شرکت ها در بازه های زمانی 3 ماهه موظف به ارائه ی گزارش های مالی هستند. یکی از آیتم های این گزارش های مالی، پیش بینی سود در پایان دوره ی مالی است.
زمانی که پیش بینی سود در یک گزارش نسبت به گزارش دوره ی قبل در همان سال مالی تغییر پیدا کرده باشد به اصطلاح تعدیل پیش بینی سود می گویند.
اگر آن مثبت شده باشد تعدیل مثبت به شمار می آید یعنی سود بیش تر شده است و اگر منفی شده باشد تعدیل منفی به حساب می آید یعنی سود کم تر شده است.
افزایش سرمایه
زمانی که مبلغ سرمایه ی شرکت در صورت های مالی به هر نحوی افزایش پیدا کند، می گویند آن شرکت افزایش سرمایه دارد.
آن انواع مختلفی دارد از جمله: افزایش سرمایه از سود انباشته، افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی دارایی ها، افزایش سرمایه از آورده ی نقدی، افزایش سرمایه از صرف سهام و … .
صورت های مالی
هر شرکت جهت گزارش ها مالی خود از صورت ها و گزارشاتی استفاده می کند که به مجموع آن صورت های مالی گفته می شود.
مهم ترین صورت های مالی عبارتند از صورت سود و زیان، ترازنامه، ترازنامه تلفیقی و … .
صف خرید
زمانی که تقاضا به نحو قابل توجهی از عرضه بیش تر باشد به طوری که تمام خریداران در سقف قیمتی منتظر پیدا شدن فروشنده هستند، اصطلاحا صف خرید تشکل شده است.
صف فروش
زمانی که اکثریت سهامداران یک نماد در نقش فروشنده باشند.
از طرف دیگر خریداری نباشد یا بسیار کم تر از فروشنده ها باشد، قیمت در پایین ترین سطح نوسان روزانه خود قرار می گیرد و به اصطلاح صف فروش تشکیل می شود.
EPS (سود پیش بینی شده)
آن سود پیش بینی شده شرکت است یعنی گزارشاتی که شرکت ارسال می کند یک بخشی به اسم EPS دارد.
آن پیش بینی می کند که شرکت بنا به روند موجود در بازاری که در آن فعالیت می کند تا چقدر سود به ازای هر سهمش در آخر سال شناسایی می کند.
DPS (سود تقسیمی)
DPS مقدار سودی است که بعد از کسر مالیات بین سهامداران برای تقسیم نقدی در نظر گرفته می شود.
نسبت پی به ای (P/E)
نسبت P/E یا نرخ بازگشت سرمایه، عددی است که از تقسیم قیمت هر سهم به سود هر سهم به دست می آید.
این عدد بیانگر مدت زمانی است که اصل سرمایه به سرمایه گذار بر می گردد.
NAV (ارزش خالص دارایی)
ارزش ذاتی سهام شرکت است که با روش تحلیل بنیادی و از طریق کم کردن بدهی، از ارزش روز آن شرکت محاسبه می شود. NAV به عنوان یک شاخص در بورس اوراق بهادار به شمار می آید.
اشخاص حقیقی
عده ای از سرمایه گذاران بازار بورس حقیقی هستند. اشخاص حقیقی به افراد مختلفی اطلاق می شود که کد بورسی دارند و به صورت مجزا سهام شرکت های مختلف را خریداری می کنند.
اشخاص حقوقی
برخی از سرمایه گذاران بازار بورس هم حقوقی هستند. وقتی اشخاص حقیقی با هم جمع شوند و یک مجموعه ای را به وجود آورند، اشخاص حقوقی را تشکیل می دهند.
مثل سازمان ها، شرکت ها و نهادهای مختلف که در بازار بورس فعالیت می کنند.
تحلیل بنیادی (فاندامنتال)
روشی از تحلیل است که در آن تحلیل گر به بررسی صورت های مالی شرکت، طرح های توسعه، قراردادها، عوامل بیرونی مؤثر به روند سودآوری شرکت، روندهای فروش و … می پردازد.
او به وسیله ی این اطلاعات، ارزش ذاتی سهم و ارزش آتی آن را محاسبه می کند.
تحلیل تکنیکال
یکی از روش های پر کاربرد در تمام بازارهای مالی است که بر اساس آن تحلیگر به بررسی روندهای صعود و نزول قیمت سهام در گذشته پرداخته و با استفاده از الگوهای به دست آمده و ابزارهای آن به پیش بینی روندهای آتی سهم پرداخته و نقاط ورود و خروج احتمالی را محاسبه می کند.
حمایت
نقاطی است که تحلیل گران و سهامداران انتظار دارند که قیمت سهم از آن نقاط پایین تر نرفته و روند صعودی شود (به اصطلاح سهم حمایت شود).
مقاومت
نقاطی است که تحلیل گران و سهامداران انتظار دارند که قیمت سهم با رسیدن به آن نقاط روند نزولی در پیش گرفته و نتواند بیش تر از آن رشد کند.
بورس کالا
بازاری است که در آن محصولات خامی همچون محصولات فلزی و پتروشیمی و محصولات کشاورزی معامله می شود.
از مزیت های بورس کالا می توان به وجود نهادهای نظارتی اشاره کرد که قیمت محصولات، کیفیت آن ها و معاملات را رصد می کنند.
بورس انرژی
به معامله انواع انرژی از جمله برق و نفت، گاز و سایر حامل های انرژی… می پردازد.
بورس اوراق بهادار
بازاری است که انواع ابزارهای مالی و اوراق بهادار از جمله سهام شرکت ها، اوراق مشارکت و … در آن مورد معامله قرار می گیرد.
دامنه نوسان قیمت
یکی از قوانین کنترلی بازار است که طی آن قیمت یک سهم در یک روز بسته به بازاری که در آن حضور دارد، درصد معینی می تواند مثبت یا منفی شود.
حد سود
در زمان تحلیل و اقدام برای خرید سهم، باید هدف سودآوری مورد انتظار از سهم مشخص شده باشد. به عدد سود مورد انتظار، حد سود می گویند.
حد ضرر
بر عکس حد سود است و نشان دهنده ی میزان ضرری است که تحلیلگر یا معامله گر در صورت محقق شدن آن از سهم خارج می شود.
آربیتراژ
خرید و فروش هم زمان یک دارایی را آربیتراژ گویند. این کار صورت می گیرد تا به وسیله ی تفاوت قیمت ها سود عاید معامله گر شود.
مثلا سهم شرکتی در بازار بورس کانادا 50 دلار است، در حالی که همان سهم در بازار بورس استرالیا 05/50 دلار باشد.
معامله گر می تواند آن سهم را در بازار بورس کانادا بخرد و سریعا آن را در بازار بورس استرالیا بفروشد.
در حقیقت از طریق این معامله، او 5 سنت به ازای هر سهم، سود کرده است.
سهام شناور آزاد
درصدی از سهام شرکت است که به عموم مردم از طریق بورس عرضه شده و در بازار بورس قابل خرید و فروش است.
سهام خزانه
شامل سهام عادی و ممتاز سرکت است. خزانه یه این معناست که شرکت سهام خود را که صادر شده دوباره در بورس خریداری می کند.
البته این سهام خزانه دارایی به حساب نمی آید یعنی سود حاصل از معاملات آن بین سهامداران تقسیم نمی شود.
رشد شارپی
زمانی که قیمت در روند صعودی با شتاب زیاد و به اصطلاح هر روز در صف خرید معامله شود و در زمان کوتاهی، سود خوبی به سهامداران برساند به اصطلاح رشد شارپی داشته است.
خرس
نماد بازار نزولی و افرادی است که تحلیلشان نزول بازار است.
گاو
نماد بازار صعودی و افرادی است که تحلیلشان صعود بازار است.
حجم مبنا
آن یکی از ابزارهای کنترلی است که سازمان بورس تعریفش کرده است.
حجم مبنا یک عددی را مقابل هر نماد نشان می دهد که آن عدد میزان حجمی است که سهم باید در یک روز معاملاتی خرید و فروش بشود تا کل تغییرات قیمتی همان روز، روی سهم اعمال بشود.
حق تقدم
وقتی شرکت افزایش سرمایه از محل آورده ی نقدی یا از طریق صرف سهام بدهد و حق تقدم برایش تعریف کرده باشد با این حق، شرکت یک حقی را برای سهامدارانش قائل می شود تا آن ها با یک مبلغ کمتری در این افزایش سرمایه شرکت کنند.
بعد در پرتفوی آن سهامداران علاوه بر نمادی که دارند مثلا نماد خودرو، یک نماد جدید هم اضافه می شود که حرف ح کنارش است مثلا خودرو ح.
خودرو ح یعنی شرکت حق تقدم برای سهم خودرو در نظر گرفته است. سهامداران این سهم هم می توانند به راحتی سهم جدیدشان را خرید و فروش نمایند.
معاملات بر خط (معاملات آنلاین)
ما از 4 طریق می توانیم معاملات خود را در بورس انجام دهید.
- حضوری به کارگزاری مورد نظرتان مراجعه نمایید. سپس آن ها از طریق کد بورسی شما اقدام به وارد کردن و سپس ثبت سفارشتان بکنند.
- از طریق تلفنی با کارگزاری مورد نظرتان تماس بگیرید و بعد آن ها از طریق کد بورسی شما اقدام به وارد کردن و سپس ثبت سفارشتان بکنند.
- در سایت کارگزاری مورد نظرتان بروید و سفارشتان را وارد کنید. تا کارگزاری آن را ثبت کند. که این سه روش امروزه خیلی کم استفاده می شود و کاربرد چندانی ندارد.
- از طریق اکانت آنلاین خودتان وارد کارگزاری مورد نظر شوید. کد بورسی تان را وارد کنید. بعد به صورت آنلاین خرید و فروش نمایید.
یعنی خودتان سفارشات را وارد می کنید. بعد سفارشات از طریق کارگزاری ثبت می شود. به این نوع معاملات، معاملات بر خط (معاملات آنلاین) می گویند.
کد بورسی
هر کس می خواهد معامله کند باید یک کد بورسی داشته باشد. برای این که کد بورسی بگیرد باید در سامانه ی سجام احراز هویت شود.
احراز هویت سجام که انجام شد یک کد بورسی برایش می آید که شامل یک یوزر، پسورد است. فرد می تواند به وسیله آن یوزر، پسورد وارد سایت معاملات آنلاین کارگزاری مورد نظرش شود.
صکوک (اوراق بهادار اسلامی)
آن ابزار جدیدی است که در کشورهای اسلامی جایگزین اوراق قرضه شده است. این اوراق در بازار ثانویه ی بورس معامله می شوند که انواع مختلفی هم دارند از جمله:
صکوک مشارکت، صکوک مساقات، صکوک مزارعه، صکوک مضاربه و … .
جمع بندی 55 مورد از مفاهیم کاربردی بورس اوراق بهادار
دانستید که مفاهیم کاربردی بورس فراوانند که در این مقاله به 55 تا از مهم ترین آن ها از جمله بازار اولیه، پذیره نویسی، بازار ثانویه، عرضه اولیه، ناظر بازار، قیمت اسمی، قیمت پایانی و … اشاره شد.
در این مقاله خلاصه ی مفاهیم کاربردی بورسی بیان شد. اما اگر قصد دارید مفاهیم کاربردی بازار سرمایه را به طور کامل تر مورد مطالعه قرار دهید، می توانید به سایت آکادمی طهرانی مراجعه نمایید و توضیحات کامل تر در این زمینه را در آن جا بخوانید.
دیدگاهتان را بنویسید